ISO 14607 olarak bilinen karbon ayak izi doğrulama belgesine dair hareketler uluslararası denetleyici firmalar tarafından değerlendirilmeye alınılması sonrasında alınabilmektedir. Bu emisyonların bir yıllık ya da 6 aylık süreçler dahilindeki miktarları incelenerek; gerekli belge ya da sertifikaların sağlanması gibi bir durum da ortaya çıkarılabilmektedir. Doğrulanan hesaplamalar sonrasında sera gazı miktarına göre bu evraklar sunulabilmektedir.
ISO 14064-1 Standardı ve Karbon Ayakizi
İnsanın da içinde bulunduğu dünya, canlı ve cansız varlıklarıyla birlikte bir düzen ve denge içinde bulunmaktadır. Fakat, hızla akan zamanın içinde ihtiyaçlarının peşindeki insanoğlunun yaşam biçiminin, iklim sistemindeki bir bozulmaya neden olduğu artık genel bir kabul görmektedir. İklim değişikliği bugün dünyada karşılaştığımız küresel ölçekte en büyük problemlerden birisi olarak ifade edilmektedir.
Bilimsel olarak elde edilen somut veriler insan eli ile oluşan sera gazlarının küresel iklim değişikliğine neden olduğunu ortaya koymaktadır. Daha da kötüsü, atmosferde çok uzun yıllar kalabilen insan kaynaklı sera gazlarının neden olduğu iklim değişiminin etkilerini yüzlerce yıl dünyada görmeye devam edeceğiz. Bugün gelinen nokta itibariyle iklim değişikliği; fiziksel ve tabii çevre, şehir hayatı, kalkınma ve ekonomi, teknoloji, insan hakları, tarım ve gıda, temiz su ve sağlık olmak üzere hayatımızın her safhasını etkilemekte ve yönetimlerin bu konularda çözüm çabalarını arttırmalarını mecburi kılmaktadır.
Atmosferdeki karbondioksit (CO2) ve öteki sera gazı birikimlerinde sanayi inkılâbında sonra başlayan hızlı büyümeye paralel olarak, küresel ortalama yüzey sıcaklıklarında belirgin bir artış eğilimi gözlenmektedir.
Küresel ısınma ve iklim değişikliğine yol açan sera gazlarının türlerinin ve kaynaklarının çeşitliliği, çözüm yollarının da çok geniş bir yelpazeye yayılmasına yol açmaktadır. Ülkeler, ulusal iklim değişikliği politikalarını belirlerken, bütün bu ihtimalleri; mevcut teknoloji altyapısı, insan kaynakları, kısa-orta-uzun vadeli kalkınma öncelikleri gibi kendilerine has şartları da göz önünde bulundurarak belirlemektedirler.
Dünyamızda iklim değişikliğinin etkileri görülürken ülkemizde bu etkilerden payına düşeni almaktadır. Bu sebepten dolayı, insan kaynaklı sera gazlarının kontrol altına alınması, azaltılması ve olumsuz etkilerine yönelik önlemler alınırken bir yandan da iklim olaylarının etkilerine uyum ve fayda sağlamak ve etkileri yönetebilmek için stratejilerin güçlendirilmesi, geliştirilmesi ve uygulanması süreçleri de son derece ehemmiyetlidir.
Esasen, iklim değişikliğine uyum sağlamak, iklim değişikliğinin etkilerinin iyi anlaşılması ile mümkündür ki bu etkilere karşın en iyi mücadele yöntemleri oluşturulabilsin. İklim değişikliğine uyum sağlama, bir seferde hemen meydana gelen bir adım değil, devam eden bir süreçtir.
ISO 14064-1 Standardı sera gazı emisyonlarının ve uzaklaştırmalarının kuruluş seviyesinde hesaplanmasına ve raporlanmasına dair ilkeleri ve gerekleri kapsar. Bu standard ayrıca, bir kuruluşun sera gazı envanterinin tasarımı, geliştirilmesi, yönetimi, raporlanması ve doğrulanması için gerekli şartları da kapsar.
ISO 14064 serisi standardlar, tarafsız bir sera gazı programıdır. Bir sera gazı programı uygulandığında, bu sera gazı programının gerekleri ISO 14064 serisi standardlardaki şartların devamı mahiyetindedir.
ISO 14064 serisi standardların bir şartı, bir kuruluşun veya bir sera gazı proje ortağının sera gazı programının bir şartını yerine getirmesini yasaklıyorsa, sera gazı programının şartına öncelik verilir.
Kuruluş Sınırlarının Belirlenmesi ?
Kuruluş bir veya daha fazla tesisten oluşabilir. Tesis seviyesinde sera gazı emisyonları ve uzaklaştırmaları, bir veya daha fazla sera gazı kaynaklarından veya yutaklarından oluşturulabilir.
Kuruluş, aşağıdaki yaklaşımlardan biri ile tesis seviyesindeki sera gazı emisyonlarını ve uzaklaştırmalarını birleştirmelidir:
- a) Kontrol: Kuruluş, kendi mali ve idari kontrolünde olan tesislere ait hesaplanmış bütün sera gazı emisyonlarından ve/veya uzaklaştırmalarından sorumludur.
- b) Eşit paylaşım: Kuruluş, ilgili tesislere ait sera gazı emisyonlarının ve/veya uzaklaştırmalarının bütün kısımlarından sorumludur.
Faaliyet Sınırlarının Belirlenmesi
Kuruluş kendi faaliyet sınırlarını belirlemeli ve dokümante etmelidir. Faaliyet sınırlarının belirlenmesi, kuruluşun çalışmalarıyla ilişkili sera gazı emisyonlarını ve uzaklaştırmalarını tespit etmeyi, sera gazı emisyonlarını ve uzaklaştırmalarını doğrudan emisyonlar (kapsam 1 zorunlu), enerji dolaylı emisyonlar (kapsam 2 zorunlu) ve diğer dolaylı emisyonlar olarak (kapsam 3 zorunlu değil) sınıflandırmayı ihtiva etmelidir. Bu durum ayrıca, diğer dolaylı emisyonların hangisinin hesaplanacağının ve rapor edileceğinin seçilmesini içerir.
Hesaplamalar
Kuruluş, doğrudan sera gazı emisyonlarına katkı sağlayan sera gazı kaynaklarını (Hareketli & Sabit Yanma, Kaçak Emisyonlar, Proses Emisyonları,…) belirlemeli ve dokümante etmelidir. Kuruluş, ithal ederek tükettiği elektriğin, ısının veya buharın tedarikçilerini ayrı ayrı dokümante etmelidir. Kuruluş diğer dolaylı sera gazı emisyonlarını hesaplarken, diğer dolaylı sera gazı emisyonlarına katkı sağlayan sera gazı kaynaklarını ayrı ayrı belirlemeli ve dokümante etmelidir.
Kuruluş kendisine uygun hesaplama metodolojisini belirlemeli, temel yıla karar vermeli, faaliyet verilerini toplamalı, Emisyon Faktörlerine (EF), Net Kalorifik Değerlere (NKD), Küresel Isınma Potansiyellerine (KIP) ve hesaplamayı etkileyecek diğer bileşenlere (Oksidasyon Faktörü, Yoğunluk, Çevrimler…) karar vermelidir.
Raporlama
Kuruluş, sera gazı envanterinin doğrulanmasını ve sera gazı programına katılımı kolaylaştırmak veya dış veya iç kullanıcıları bilgilendirmek için bir sera gazı raporu hazırlamalıdır. Sera gazı raporları tam, tutarlı, doğru, ilgili ve şeffaf olmalıdır. Kuruluş, uygulanabilir sera gazı programının gereklerine, iç rapor etme ihtiyaçlarına ve raporun hedef kullanıcılarının ihtiyaçlarına dayalı olarak, sera gazı raporlarının içeriğini, yapısını, halkın erişebilirliğini ve duyurma yöntemlerini belirlemelidir.
Kuruluş, bu standard ile uyumlu olduğu iddia edilen kamuya yönelik bir sera gazı beyanı hazırlamışsa, bu standard veya sera gazı beyanıyla ilgili bağımsız üçüncü taraf doğrulama açıklaması uyarınca hazırlanan sera gazı raporunu halkın erişimine açık hâle getirmelidir. Kuruluşun sera gazı beyanı bağımsız bir şekilde doğrulanmış ise, doğrulama açıklaması hedef kullanıcılara verilmelidir.
Doğrulama
Doğrulamanın genel amacı, rapor edilen sera gazı emisyonlarının ve uzaklaştırmalarının veya sera gazı beyanının tarafsız ve objektif olarak gözden geçirilmesidir. QSI ISO 14065 akreditasyon standardına göre ISO 14064-1 e göre hazırlanmış olan Sera Gazı Emisyon Raporlarını uzman kadrosu ile doğrulamaktadır.
İlke Ambalaj
Yeşil Dönüşüm Mentörlüğü, Kurumsal Karbon Ayak İzi Hesaplanması